Bia căm thù

Bia căm thù

GS Nguyễn Văn Tuấn Đọc bài dưới đây tôi mới biết là phía trước toà nhà tổng lãnh sự Mĩ có tấm bia căm thù đế quốc Mĩ! Đi qua lại đó nhiều lần mà tôi không để ý đến cái bia này. Nhưng khi đi chơi ở Hà Tiên thì tôi thấy cái bia căm thù Pol Pot. Đọc xong bài này mới biết rằng có nhiều bia căm thù ở Việt Nam. Trong bối cảnh hai nước Việt Nam và Mĩ đang xích lại gần nhau và người Việt càng ngày càng mê Mĩ, tấm bia căm thù này có vẻ … lạc lõng.

Bia căm thù trước tổng Lãnh Sự Quán Mỹ tại Sài Gòn. Photo: RFA

Chẳng biết các nước khác có bia căm thù không, nhưng ở Úc này tôi chưa thấy bia nào như thế cả. Ở Mĩ thì chắc cũng chẳng có bia căm thù, dù đất nước họ cũng trải qua nhiều sự kiện bi đát. Ở miền Nam trước 1975 cũng không thấy bia căm thù. Rất có thể bia căm thù chỉ xuất hiện ở miền Nam sau 1975?

“Căm thù” có lẽ dịch sang tiếng Anh là “hatred”, một danh từ rất ghê gớm và cảm tính. Trong tiếng Anh, ai mà nói “We hold hatred against you” là một câu nói rất mạnh. Cũng như “căm thù” trong tiếng Việt, hatred trong tiếng Anh cũng là một chữ đầy cảm tính. Dĩ nhiên, người dựng nên những tấm bia đó có ý nhắc nhở thế hệ sau không được quên những gì đau thương xảy ra trong quá khứ. Nhưng nếu thế thì tại sao không có những tấm bia căm thù giặc Tàu? Hoá ra, lòng căm thù cũng có lựa chọn?

Thi hào William Shakespeare từng nói [đại khái] rằng khi chúng ta gìn giữ lòng căm thù cũng là lúc chúng ta sợ hãi. Những tấm bia căm thù đó chẳng làm cho người Việt mạnh hơn chút nào; ngược lại, nó nói cho người nước ngoài biết rằng người Việt vẫn còn sợ hãi.

PS. Anh bạn Phan Xuân Trung của tôi đang chu du bên Mĩ có thấy bia căm thù nào không?