(1) Cơn “lũ thoái hóa” nhân cách người Việt trong nước

Cơn “lũ thoái hóa” nhân cách người Việt trong nước phải chăng chỉ là do giáo dục?

Tác giả: Võ Xuân Sơn

Một bạn trẻ cầm tấm bìa, trên đó ghi hoàn cảnh 

của mình, với mong muốn kiếm được việc làm.

1. Cách mạng giáo dụcMấy ngày, dư luận lên cơn bão với phát biểu của cậu bé học lớp 8 về giáo dục, nào là thối nát, nào là cải tiến cải lùi, nào là cách mạng… Người khen kẻ chê. Cá nhân tôi, tôi không ủng hộ việc lan truyền lời nói của cậu bé này. Cho dù mọi người có mong muốn một Joshua Wong của Việt Nam đi nữa thì tôi vẫn nghĩ, rằng cậu bé đang ở tuổi ăn, tuổi chơi, lẽ ra, chưa đến lúc để cậu có thể thốt ra những từ ngữ tiêu cực như vậy.

Tuy nhiên, không ai phủ nhận được những điều cậu bé này nói ra. Tôi không công kích ông Bộ trưởng Bộ GD&ĐT hay bất cứ cá nhân nào, dù rằng đã từ lâu, tôi mất niềm tin vào hệ thống giáo dục nước nhà, ở tất cả các cấp học. Bản thân tôi, dù muốn hay không, cũng là một sản phẩm của hệ thống ấy và hiện đang góp một phần nhỏ công sức vận hành cái hệ thống ấy. Nên không thể im lặng mãi được.

Chỉ trong vòng 1 tháng qua, hàng loạt vụ giết người dã man xảy ra khắp nơi trên đất nước này. Thời gian gần đây, bao nhiêu người Việt Nam ra nước ngoài ăn cắp, thể hiện những thói hư tật xấu, để cho người ta phải viết tiếng Việt cảnh báo. Các cô gái Việt Nam ra nước ngoài bán dâm lậu, để cho hết Thái Lan đến Singapore đưa ra những chính sách nhục mạ phụ nữ Việt Nam…

Trong khi nền kinh tế của chúng ta đang trì trệ, người nghèo còn đang chiếm tỉ lệ cao cho dù chuẩn nghèo của chúng ta đã rất thấp, thì một bộ phận quan chức vẫn tìm mọi cách ăn chặn từng đồng, từng gói mì, con gà… mà nhân dân các nơi quyên góp hoặc ngân sách cấp cho người nghèo. Một số rất lớn người dân, trong đó có không ít trí thức, thì đắm chìm vào bia rượu, biến đất nước chúng ta thành một trong những nước tiêu thụ bia rượu nhiều nhất thế giới.

Trong khi nợ công ngập đầu, đến mức đất nước chúng ta được xếp thứ 12 trong số những nền kinh tế nguy hiểm nhất về nợ công trên thế giới, thì các nhà lãnh đạo đất nước đưa ra chương trình xây hàng loạt tượng đài Hồ Chủ tịch, người đã kiên quyết từ chối xây tượng của mình, đã luôn kêu gọi thực hành tiết kiệm. Một số quan chức khác thì “tâm tư” khi không được xây công trình tượng đài nghìn tỉ…

Tất cả những điều trên đây đều là hệ lụy của một nền giáo dục sai hướng. Nền giáo dục của chúng ta nặng về giáo dục tư tưởng cách mạng mà ít chú trọng đến giáo dục về lòng tự trọng, về nhân cách, nặng về đề cao lòng căm thù mà nhẹ về tình thương yêu con người, đồng loại, nặng về tính giai cấp, mà nhẹ về tính nhân văn, nặng về hình thức, phô trương, sáo rỗng mà quên mất thực chất…

Có vẻ như chúng ta đang đào tạo ra thừa những chiến sĩ cách mạng, yêu chủ nghĩa xã hội, sẵn sàng hi sinh cho lí tưởng, nhưng lại luôn ỉ lại vào sự ban phát, mà thiếu những công dân yêu đất nước, yêu hòa bình, sẵn sàng và biết dùng sức lao động và trí tuệ của mình để làm giàu cho bản thân, cho gia đình và cho xã hội.

40 năm qua, nước nhà thống nhất, ngoại trừ những người Việt nam ưu tú được thế giới biết đến thông qua chiến tranh, có mấy người Việt Nam trở nên ưu tú, được thế giới biết đến mà không có sự thoát li khỏi nền giáo dục của Việt Nam? GS. Ngô Bảo Châu, vận động viên bơi lội Ánh Viên… đều phải thoát li ra khỏi nền giáo dục của Việt Nam. Những tài năng đi thi quốc tế của chúng ta quay về nước đã làm được gì? Những cầu thủ thần đồng của chúng ta như Văn Quyến, khi đá bóng ở trong nước sẽ thế nào? Chắc tất cả chúng ta đều nhìn thấy những điều đó.

Trong khi đó, các nhà cải cách giáo dục hết loay hoay, nhầm lẫn 34.000 ngàn tỉ đồng với những con số khác. Khi muốn xây dựng một căn nhà, bạn phải biết căn nhà mà bạn xây dựng sẽ như thế nào, cao, to, dài, rộng ra sao, nhà dùng để làm gì, bố trí vật dụng ra sao…

Bạn không thể cứ xây, rồi muốn ra sao thì ra. Với cách làm như vậy, chúng ta sẽ xây được cái gì, nếu không “thối nát” như lời cậu bé kia thì nó cũng chỉ là một cái chuồng người, chứ làm sao mà có được một ngôi nhà, một biệt thự, một lâu đài… như mơ ước của bao thế hệ cha ông chúng ta mà vì những mơ ước ấy, họ đã không tiếc máu xương mình.

Như vậy, có cần không một cuộc cách mạng trong giáo dục? Câu trả lời có vẻ như không khó lắm.

V.X.S.
Nguồn: https://www.facebook.com/xuanson.vo.5/posts/552202748270189

2. Đứng ngoài đường cầm bảng xin việc: nhục nhã?

“… các bạn không có gì phải cảm thấy nhục nhã khi các bạn không phạm pháp, không trộm cắp, không làm gì ảnh hưởng đến người khác. Các bạn có thể làm bất cứ điều gì mà pháp luật không cấm, điều gì không gây thiệt hại cho quyền lợi, danh dự của người khác để xin việc làm, để kiếm sống. Khi các bạn có khả năng bỏ qua cái sĩ diện hão, các bạn đã bắt đầu bước những bước đi thành công”.

Võ Xuân Sơn 18-08-2015

Rất nhiều ý kiến chê bạn này. Một Bác sĩ phân tích, rằng cậu ấy là đàn ông mà không có một kế hoạch cho cuộc sống, cho cuộc đời mình, ngay cả việc tìm hiểu và sử dụng các biện pháp tránh thai cũng không biết. Đã vậy lại không ổn định, làm việc 2 tháng rồi nghỉ việc vì… ôn thi, muốn làm thì làm, muốn nghỉ thì nghỉ.

Tôi đồng ý với vị Bác sĩ này. Trong thực tế làm việc, chúng tôi gặp khó khăn rất nhiều với những người như thế này. Không có kế hoạch, không biết sắp xếp cuộc đời mình, coi công việc và công ty như trò chơi, vui thì làm, không vui thì nghỉ. Thậm chí chỉ vì một chuyến du lịch, hay một câu nói của một nhân viên nào đó là sẵn sàng sổ toẹt vào việc công ty đã bỏ ra bao nhiêu tiền của, công sức huấn luyện mình, sổ toẹt vào mọi cam kết, gây khó khăn và xáo trộn cho công ty.

Thế nhưng, khi đọc được một bài báo, cho rằng việc cầm tấm bảng xin việc ấy là nhục nhã đối với một Cử nhân, thì tôi hơi bị sốc. Coi việc cầm tấm bảng xin việc như vậy đối với một Cử nhân là “nhục nhã” thì hơi quá đáng.

Cần phải tách biệt câu chuyện của chàng trai này ra thành 2 giai đoạn. Giai đoạn trước, cậu ta còn đi học, ăn bám cha mẹ, nhưng lại dính vào vợ con, lại không sắp xếp gì cho cuộc sống của mình, đi làm thì cũng không coi trọng việc làm… nói tóm lại, đấy là giai đoạn ích kỉ, ỉ lại vào cha mẹ (hay người khác).

Nhưng kể từ khi cậu ấy ra đường và cầm tấm bảng xin việc như chúng ta thấy, tôi nghĩ rằng cậu ấy đã là một con người khác. Bắt đầu hiểu về trách nhiệm của mình, bắt đầu thấm thía rằng việc làm không phải thứ dễ dãi mà có thể phung phí. Việc cậu ấy sẵn sàng hi sinh sĩ diện để xin việc minh chứng cho những điều tôi nói. Như vậy thì có nên trách khi cậu ta ra đường cầm tấm bảng xin việc không?

Có người bảo, thay vì kể khổ, thì chàng trai ấy hãy ghi ra những thế mạnh của mình. Đó là một góp ý rất hay. Rõ ràng là anh chàng này chưa có kĩ năng xin việc, hoặc anh ta còn chưa đủ tự tin vào bản thân, chưa nghĩ ra được mình mạnh về cái gì.

Hãy mở cho chàng trai ấy một cánh cửa. Cuộc đời cậu ấy vừa mới bước sang một trang mới, cậu ấy vừa mới ý thức được vai trò, vị trí của mình trong cuộc đời này, hãy đừng vì bất cứ lí do gì mà vùi dập cậu ấy, mà bắt cậu ấy mãi mãi phải là con người ích kỉ, ỉ lại, không biết lên kế hoạch cho cuộc đời mình.

Ngoài ra, tôi muốn nói với các bạn trẻ khác, rằng các bạn không có gì phải cảm thấy nhục nhã khi các bạn không phạm pháp, không trộm cắp, không làm gì ảnh hưởng đến người khác. Các bạn có thể làm bất cứ điều gì mà pháp luật không cấm, điều gì không gây thiệt hại cho quyền lợi, danh dự của người khác để xin việc làm, để kiếm sống. Khi các bạn có khả năng bỏ qua cái sĩ diện hão, các bạn đã bắt đầu bước những bước đi thành công.

V.X.S.
Nguồn: https://www.facebook.com/photo.php?fbid=552825614874569