Viễn Ảnh 2019

Viễn Ảnh 2019

Kinh tế Gia Nguyễn Xuân Nghĩa - Chúng ta đang đi hết năm 2018 có quá nhiều biến động trên trường quốc tế. Qua năm 2019 thì tình hình sẽ ra sao, mục Diễn đàn Kinh tế tìm một dự báo cho năm tới, với chuyên gia kinh tế Nguyễn-Xuân Nghĩa. Chính quyền Donald Trump còn giàng yếu tố an ninh vào kinh tế và nêu ra bốn vấn đề là Bắc Kinh có chính sách 1/ ép buộc doanh nghiệp Mỹ chuyển giao công nghệ hay thuật lý, technology; 2/ không tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ để tiện bề ăn cắp; 3/ đặt ra nhiều rào cản ngoài thuế quan để gây khó cho doanh nghiệp Mỹ; và 4 / có hoạt động tình báo trên không gian điện toán “cyberspace”, mà tôi xin gọi là “không gian điện não” vì ảnh hưởng tới nhận thức của chúng ta.

Diễn đàn công cộng về thương mại bền vững

 của Tổ chức Thương mại Thế giới tại Geneva

Nguyên Lam: Ban Việt ngữ đài Á Châu Tự Do và Nguyên Lam xin kính chào kinh tế gia Nguyễn-Xuân Nghĩa. Thưa ông, cuộc chiến tranh thương mại giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc có thể tạm lắng được 90 ngày được dư luận quốc tế gọi là “hưu chiến”, nhưng liệu đôi bên có thể vượt qua nhiều mâu thuẫn hay không? Và vì chúng ta đang bước vào cuối năm 2018 nên Nguyên Lam xin đề nghị ông trình bày cho những dự báo về năm 2019 sắp tới đây.

Dự báo về năm 2019

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Về cuộc “hưu chiến” trong trận thương chiến Mỹ-Hoa đã khởi sự từ đầu năm nay, tôi không lạc quan như đa số các thị trường tài chính.

- Trước hết, nói về bối cảnh thì kể từ khi Trung Quốc là thành viên của Tổ chức Thương mại Thế giới WTO, các quốc gia Tây phương đều thấy rằng xứ này không cải cách cơ chế để có quy chế kinh tế thị trường trong vòng 15 năm như cam kết và nhờ vậy mà chiếm được lợi thế cạnh tranh khi giao dịch mua bán với thiên hạ.

Viễn ảnh 2019 là tình trạng tranh chấp gay go hơn giữa hai cường quốc kinh tế trên hai bờ Thái Bình Dương. - Nguyễn Xuân Nghĩa

- Bị thiệt hại nhiều nhất trong cạnh tranh thương mại vì nhập siêu quá nặng với Trung Quốc, Hoa Kỳ đã nhiều lần nêu vấn đề cho tới khi ông Donald Trump bất ngờ đắc cử Tổng thống vào cuối năm 2016 thì cho nghiên cứu lại quan hệ với Trung Quốc và lần lượt nêu vấn đề với Bắc Kinh qua ba đợt tăng thuế nhập khẩu. Lần thứ tư là kỳ này, qua việc tăng thuế nhập khẩu từ 10% lên 25% trên một lượng hàng hóa trị giá khoảng 217 tỷ đô là do Trung Quốc bán vào Mỹ kể từ đẩu năm tới. 

Nhân thượng đỉnh vừa qua tại Bueno Aires của xứ Argentina, lãnh đạo hai nước đồng ý tạm hoãn các biện pháp trừng phạt thương mại trong 90 ngày để đôi bên sẽ thương thuyết lại. Nhưng tôi không tin là trong kỳ hạn ba tháng này mà hai nước sẽ giải tỏa được các mâu thuẫn chồng chất được 90 ngày được dư luận quốc tế gọi là “hưu chiến”, nhưng liệu đôi bên có thể vượt qua nhiều mâu thuẫn hay không? Và vì chúng ta đang bước vào cuối năm 2018 nên Nguyên Lam xin đề nghị ông trình bày cho những dự báo về năm 2019 sắp từ lâu.

Nguyên Lam: Vì sao ông nghĩ như vậy khi mà các thị trường tài chính thế giới đều tỏ vẻ vui mừng và tăng giá trong ngày Thứ Hai sau quyết định hưu chiến của lãnh đạo Hoa Kỳ và Trung Quốc vào tối Thứ Bảy?

Nguyễn-Xuân Nghĩa: - Các thị trường có thể phản ứng với tin thời sự ngắn hạn, chứ việc trì hoãn để đàm phán trong 90 ngày sẽ khó đạt kết quả. Tôi thấy ra ba lý do giải thích sự kiện này. Thứ nhất là khác biệt trong cách đôi bên trình bày và diễn giải kết quả thảo luận trong bữa ăn tối giữa Tổng thống Donald Trump và Tổng bí thư Tập Cận Bình, với tám nhân vật trong nội các của mỗi người. 

Ông Trump còn có phát biểu lạc quan hơn thông báo chính thức của Phủ Tổng thống Mỹ, trong khi phía Bắc Kinh cũng trình bày sự kiện này như một thắng lợi của phái đoàn Trung Quốc mà chẳng nói gì về chi tiết như phía Hoa Kỳ đã báo cáo. Điều ấy cho thấy hai bên đều muốn trấn an dư luận ở nhà và tự chuẩn bị cho các đợt đàm phán sắp tới. Lý do thứ hai là ngay từ đầu, phía Hoa Kỳ đã khiếu nại về  nhiều chuyện chứ không riêng gì về việc buôn bán thiếu công bằng giữa đôi bên.

- Một cách cụ thể thì Chính quyền Donald Trump còn giàng yếu tố an ninh vào kinh tế và nêu ra bốn vấn đề là Bắc Kinh có chính sách 1/ ép buộc doanh nghiệp Mỹ chuyển giao công nghệ hay thuật lý, technology; 2/ không tăng cường bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ để tiện bề ăn cắp; 3/ đặt ra nhiều rào cản ngoài thuế quan để gây khó cho doanh nghiệp Mỹ; và 4 / có hoạt động tình báo trên không gian điện toán “cyberspace”, mà tôi xin gọi là “không gian điện não” vì ảnh hưởng tới nhận thức của chúng ta. 

Lý do hoài nghi thứ ba thuộc phạm vi rộng lớn hơn chứ không thu hẹp vào lĩnh vực thương mại, đó là phía Hoa Kỳ muốn Trung Quốc thay đổi cách hành xử với các nước, cụ thể là không được uy hiếp Đài Loan và bành trướng ảnh hưởng quân sự xuống vùng biển Đông Nam Á và gây trở ngại cho quyền tự do lưu thông ngoài biển. Cũng vì vậy mà viễn ảnh 2019 là tình trạng tranh chấp gay go hơn giữa hai cường quốc kinh tế trên hai bờ Thái Bình Dương.