Đến Ngô giáo sư cũng phải lắc đầu

Đến Ngô giáo sư cũng phải lắc đầu

Phó Thủ tướng Chính phủ từng đưa ra một con số định lượng, rằng có tới “30% công chức sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”. Phó trưởng ban dân vận TƯ dẫn “những người bị quan” cho rằng “tỷ lệ người làm “gánh” cả phần người ngồi chơi là 50-50”. Còn tư lệnh ngành nội vụ thì khẳng định “Số không hoàn thành nhiệm vụ chỉ trên dưới 1%”.Phó Thủ tướng không nói chơi. Bộ trưởng cũng không nói đùa. Còn nhân dân thì chỉ biết là có hai, ba con số khác nhau, dù chỉ cùng một tình trạng.
Có thể, “công chức cắp ô” khác với “không hoàn thành nhiệm vụ”, bởi thực tế, ít người không hoàn thành nhiệm vụ chỉ vì “sáng cắp ô đi tối cắp ô về”. Nhưng trong một lĩnh vực cần sự chính xác tuyệt đối như chuẩn nghèo chẳng hạn, lại đang có những sự khác biệt tính bằng chỉ số %. Tỷ lệ hộ nghèo là một ví dụ. Theo số liệu của Tổng cục Thống kê, tỷ lệ hộ nghèo của cả nước năm 2012 là 11,1%, trong khi đó cũng là tỷ lệ hộ nghèo, cũng năm 2012, con số của Bộ LĐ-TB&XH là 9,6%. 1,5% chênh lệch, có nghĩa là hàng triệu hộ chứ không ít.


Ngay chỉ tiêu việc làm, con số Tổng cục thống kê đưa ra hồi tháng 5 là 1.347.000 người có việc làm mới còn của Bộ Lao động là 1.520.000.

Và nói đến số liệu, không thể không nhắc lại phát ngôn nổi tiếng của Bộ trưởng Bùi Quang Vinh, rằng Số liệu “có thể chưa chính xác nhưng độ tin cậy về cơ bản có thể chấp nhận được”.

Thế nào là chưa chính xác nhưng có thể tin cậy. Rất khó giải thích.

Hôm qua, tại phiên họp toàn thể của Ủy ban các vấn đề xã hội, lại có hàng loạt con số khác nhau được “bêu dương” như những bằng chứng về sự tồi tệ của thống kê.

Mỗi năm, trên báo cáo, hơn 1 triệu lượt người được dạy nghề. Nhưng 50% trong độ tuổi 15-34 đang thất nghiệp.

Đăng ký thất nghiệp giảm tới 20 ngàn người. Nhưng đối tượng hưởng trợ cấp thất nghiệp tăng 16 ngàn.

Thậm chí, câu hỏi còn được đặt ra với con số đẹp như báo cáo: 100% trẻ em dưới 6 tuổi được khám chữa bệnh miễn phí.

Trước nghị trường, thứ trưởng Bộ KH và ĐT Nguyễn Duy Đông bắt đầu bằng câu “bộ trưởng yêu cầu số liệu phải thực”. Ông bật mí “Nội bộ cũng cam go với nhau từng con số. Các vụ viện đấu tranh trên tình thần xây dựng nhưng cũng rất thẳng thắn”.

Hóa ra, vấn đề là ở chỗ 60% số liệu do Bộ KH và ĐT công bố, 40% còn lại do các bộ, ngành, địa phương và dù chung tiêu chí đánh giá, cứ hễ có hai cơ quan đánh giá là có những số liệu khác nhau với sai số từ hàng trăm ngàn đến hàng triệu.

Tất nhiên, những con số dù khác nhau, cũng có những điểm chung nhất định: Đó là sự tù mù. Đó là nụ cười khẩy của nhân dân. Và những chính sách vỗ tay lên trán 7 ngày không biết căn cứ vào số liệu nào để ban hành cho sát với thực tế.

Tháng trước, báo chí, với một vẻ hân hoan không che dấu, đưa tin rằng Hot boy từng đoạt huy chương vàng Olympic toán sẵn sàng bảo lưu việc học để có được cơ hội bước vào ngôi nhà chung của “làng mẫu Việt”.

Ồ, ra là vấn đề con người khi Olympic toán thích làm người mẫu hơn là làm toán.

Nhưng không chỉ chuyện nhân sự ngành thống kê- nhân tố chính thứ trưởng Đông thừa nhận “năng lực không thể khẳng định đã đáp ứng được”, với những thông số chênh lệch quá xa như thế, ngay cả GS Ngô Bảo Châu có lẽ cũng sẽ phải lắc đầu. Không ai muốn nói thật cả, nguyên do địa phương bộ ngành nào cũng muốn có thành tích là hoàn thành nhiệm vụ, để trong các báo cáo gửi thành tích gửi Bộ trưởng Nội vụ, sẽ có một con số được nêu ra: chỉ có 1% cán bộ không hoàn thành nhiệm vụ.

Đào Tuấn

Đến Ngô giáo sư cũng phải lắc đầu
(Blog Đào Tuấn)