Vụ Trịnh Xuân Thanh: VN chưa thể dẫn độ tội phạm

Vụ Trịnh Xuân Thanh: Việt Nam chưa thể dẫn độ tội phạm

Có nhiều thông tin cho là ông Thanh đã có mặt tận... Cộng hòa liên bang Đức - một quốc gia chưa có hiệp định dẫn độ tội phạm với Việt Nam. Do đó nếu sắp tới đây ông Trịnh Xuân Thanh sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chính phủ Đức không cho phép ông Thanh tị nạn chính trị, thì ông Trịnh Xuân Thanh vẫn đường hoàng mua vé máy bay để đến một nước khác, hoặc vẫn ở lại nơi đây như một khách du lịch.

Cho đến trưa ngày 13-9, có thể thấy rằng rất nhiều thông tin về vụ việc ông Trịnh Xuân Thanh, cựu phó chủ tịch UBND tỉnh Hậu Giang được công bố cho báo chí theo một lập trình. Không có phóng viên tờ báo nào tại Sài Gòn “moi” được tin từ những nguồn riêng, như vẫn thường gặp trong các vụ án lớn gần đây như vụ Bầu Kiên, vụ Phạm Công Danh; hoặc từ trước đó nữa là các vụ Năm Cam, Epco-Minh Phụng…

Tạm gác qua những nghi vấn về kịch bản Trịnh Xuân Thanh đã được soạn trước cho một mục đích nào đó từ nhà chức trách, với những gì mà bất kỳ bạn đọc nào cũng có thể tìm đọc trên các nhật báo như Tuổi Trẻ, Thanh Niên, Người Lao Động, Lao Động, Tiền Phong…, thậm chí cả báo Nhân Dân, cho thấy dường như lâu nay pháp luật lao động của Việt Nam không có liên quan gì đến dàn quan chức từ cấp tỉnh đến trung ương. Đây mới thực sự là điều nguy hiểm cho cảnh báo bộ máy quản trị quốc gia.

Trưa ngày 29-8, các báo ở Sài Gòn đồng loạt nhận bản tin dẫn lời ông Trần Công Chánh - Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang, rằng ông Trịnh Xuân Thanh xin nghỉ phép để trị bệnh gần một tháng qua. “Còn anh Thanh bệnh gì và trị ở đâu thì tôi chưa rõ. Khi anh ấy hết phép, tỉnh sẽ thực hiện theo chỉ đạo của Trung ương”. Ông Chánh được cho là đã nói như vậy trong bản tin ấy.

Có lẽ mở ngoặc nói thêm, nếu đúng như lời ông Bí thư Hậu Giang, thì rất cần xem lại ông trưởng ban bảo vệ chính trị nội bộ Tỉnh ủy Hậu Giang có tắc trách công vụ, hay đã cố tình bao che ông Trịnh Xuân Thanh vi phạm pháp luật.

Nếu xét về mặt pháp luật lao động, việc ông Trịnh Xuân Thanh vắng mặt như vậy có thể xem là tình huống “vắng không/ chưa phép” - vì ông tự ý nghỉ rồi mới báo “xin phép chữa bệnh”. Nếu ông Thanh là người lao động bình thường và làm việc tại một doanh nghiệp chẳng hạn, thì chắc chắn ông Thanh đã bị sa thải vì vi phạm kỷ luật lao động rồi.

Còn lời ‘khi anh ấy hết phép” của ông Bí thư tỉnh ủy Hậu Giang, cho thấy người đứng đầu bộ máy công quyền tỉnh Hậu Giang không hề biết chút gì về pháp luật lao động, về các thủ tục hành chánh liên quan đến “xin phép chữa bệnh”. Liệu cơ quan bảo hiểm y tế có thanh toán các đơn thuốc chữa bệnh này cho ông Trịnh Xuân Thanh? Ngân quỹ có chi lương cho ông Trịnh Xuân Thanh trong thời gian được gọi là ‘nghỉ bệnh’ này không?

Thế rồi bất ngờ đến chiều ngày 8-9-2016, Văn phòng Tỉnh ủy tỉnh Hậu Giang đưa thông tin đến các tòa soạn là đã nhận được văn bản của ông Trịnh Xuân Thanh gửi cho Thường trực Tỉnh ủy. Theo đó, văn bản được photo gửi qua đường bưu điện, ông Trịnh Xuân Thanh giải trình một số vấn đề liên quan đến bản thân ông do Đoàn kiểm tra của Ủy ban Trung ương đặt ra, đồng thời có nguyện vọng xin ra khỏi Đảng. Thường trực Tỉnh ủy Hậu Giang cũng cho biết ngay trong ngày 8-9 đã gửi công văn đến địa chỉ nhà ông Thanh tại Hà Nội, triệu tập ông Trịnh Xuân Thanh để báo cáo những vấn đề trên.

Và cũng trong ngày 08-9-2016, Ban Bí thư Trung ương Đảng đã họp dưới sự chủ trì của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng để xem xét thi hành kỷ luật ông Trịnh Xuân Thanh. Căn cứ nội dung, tính chất, mức độ vi phạm, Ban Bí thư đã nhất trí rất cao biểu quyết 100% bằng phiếu kín quyết định thi hành kỷ luật bằng hình thức khai trừ ra khỏi Đảng đối với ông Trịnh Xuân Thanh.

Sáng ngày 13-9, các tòa soạn lại nhận thông tin: “Nếu đến chiều nay, anh Thanh không có mặt theo công văn triệu tập, Hậu Giang sẽ làm văn bản báo cáo về Trung ương. Đến thời điểm này, chúng tôi vẫn chưa biết anh Thanh đang làm gì, ở đâu. Chúng tôi đã nhận được quyết định của UB Kiểm tra Trung ương về việc khai trừ anh Thanh ra khỏi Đảng. Quyết định này sẽ được thực hiện vào ngày 16-9.

Ngày 18-7, Trịnh Xuân Thanh có gửi đơn đến Tỉnh ủy xin nghỉ phép với lý do bị bệnh nặng. Thời gian xin nghỉ là từ 25 đến 29-7. Sau đó, ngày 19-8, Thanh gửi đơn lần 2 xin nghỉ phép và điều trị bệnh trong 1 tháng, kể từ ngày 3-8 đến 2-9 tại nước ngoài. Tuy nhiên, Tỉnh ủy Hậu Giang đã không đồng ý với đề nghị thứ hai của anh Thanh vì đi nước ngoài thời điểm đó chưa phù hợp” - ông Trần Công Chánh - Bí thư Tỉnh ủy Hậu Giang chủ động nói như vậy với báo chí.

Từ lời của ông Trần Công Chánh, cho thấy xét về quy định pháp luật liên quan, đang có nhiều nghi vấn. Thứ nhất, về nguyên tắc, việc ông Thanh ra nước ngoài trong bối cảnh đang bị nghi vấn và truy cứu trách nhiệm trong thời kỳ trước là rất khó khăn. Vì ông Thanh nghiễm nhiên đã trở thành một đối tượng bị "chăm sóc đặc biệt".

Thứ hai, khả năng ở đây Hộ chiếu (passport) của ông Thanh thuộc dạng Hộ chiếu công vụ, thông thường phải giao cho cơ quan quản lý chứ không phải để sẵn trong người. Cụ thể tại Quyết định số: 58/2012/QĐ-TTg ngày 24-12-2012 của Thủ tướng Chính phủ quy định như sau:“Trong thời hạn 5 ngày làm việc kể từ ngày nhập cảnh Việt Nam sau khi kết thúc chuyến công tác ở nước ngoài, phải nộp lại hộ chiếu cho cơ quan quản lý hộ chiếu, trừ trường hợp có lý do chính đáng do Thủ trưởng cơ quan quản lý hộ chiếu quyết định”. Chính vì vậy, nếu ông Trịnh Xuân Thanh ra được nước ngoài, thì sẽ không phải là việc xuất cảnh bình thường, mà có thể xem là hành vi “trốn chạy”, xuất cảnh trái phép.

Thứ ba, ông Nguyễn Phú Trọng đã chủ trì họp kín quyết định số phận chính trị của ông Trịnh Xuân Thanh hôm 8-9. Chắc rằng khi đó ông tổng bí thư và ông trưởng ban nội chính trung ương đã biết ông Trịnh Xuân Thanh ở đâu. Như vậy, vì sao đến nay ông bí thư Hậu Giang vẫn nói rằng không biết thông tin về ông Trịnh Xuân Thanh? Bộ máy quản trị quốc gia như vậy xem ra có chất lượng quá kém.

Bình luận về nghi vấn này, luật sư Trần Hồng Phong cho rằng xét về mặt logic, thì việc một người phạm tội hay có khả năng bị truy cứu trách nhiệm hình sự bỏ trốn ra nước ngoài không phải là điều khó hiểu. Nhưng vì ông Trịnh Xuân Thanh là một cán bộ cấp trung cao, một tỉnh ủy viên - nên sự mất tích của ông rõ ràng là nghiêm trọng. Sự việc cũng đặt ra câu hỏi là liệu có kẽ hở nào trong việc quản lý cán bộ cấp cao của đảng và nhà nước - trong bối cảnh tham ô, tham nhũng, tiêu cực rất nghiêm trọng như hiện nay.

“Theo thiển ý của tôi, nếu đảng không quản lý chặt, thì rất có thể sẽ còn có nhiều đảng viên chuyển tài sản rồi chạy trốn ra nước ngoài. Khi đó thì sẽ rất khó mà thu hồi được tiền tham nhũng. Đất nước càng thêm khó khăn. Người dân lại càng thêm khổ”. Luật sư Trần Hồng Phong, bày tỏ.

Một chút bên lề. Có nhiều thông tin cho là ông Thanh đã có mặt tận... Cộng hòa liên bang Đức - một quốc gia chưa có hiệp định dẫn độ tội phạm với Việt Nam. Do đó nếu sắp tới đây ông Trịnh Xuân Thanh sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự và chính phủ Đức không cho phép ông Thanh tị nạn chính trị, thì ông Trịnh Xuân Thanh vẫn đường hoàng mua vé máy bay để đến một nước khác, hoặc vẫn ở lại nơi đây như một khách du lịch.

Thảo Vy