Tái cơ cấu kinh tế: “Nhóm lợi ích là lực cản rất lớn”
“Đề án tái cơ cấu kinh tế nên được làm lại”
Sôi động tranh luận xoay quanh chủ đề tái cơ cấu nền kinh tế Việt Nam...
Được khởi động từ ngày thứ nhất của Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân 2013 đang diễn ra tại Nha Trang, các tranh luận xoay quanh chủ đề tái cơ cấu nền kinh tế đã được đẩy đến cao trào vào sáng hôm sau, 6/4.Tham gia thảo luận khi không khí tranh luận đang nóng rực, chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan khẳng định lực cản rất lớn của quá trình tái cơ cấu nền kinh tế chính là sự bùng lên của các nhóm lợi ích.
Liên quan đến đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế mới được phê duyệt, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) Lê Xuân Bá cho rằng nếu mặt tốt chiếm 51% là đã có thể thực hiện được, vì không có chính sách nào không có mặt trái. Ông nhấn mạnh, nếu không chấp nhận để doanh nghiệp và cả ngân hàng yếu kém “chết” đi, thì không thể tái cơ cấu nền kinh tế.
Phát biểu lần thứ hai tại hội trường đang có mặt khoảng trên 100 vị chuyên gia và đại biểu Quốc hội, TS. Nguyễn Đình Cung, Phó viện trưởng CIEM nói, bản đề án tái cơ cấu mà nguyên Thống đốc Cao Sỹ Kiêm đề nghị làm lại tuy không thực sự hoàn hảo, nhưng có lẽ là phương án tốt nhất trong bối cảnh hiện nay.
“Lây” sự sốt ruột của nhiều ý kiến, chuyên gia Lưu Bích Hồ cho rằng rất khó trao trách nhiệm tái cơ cấu nền kinh tế cho cơ quan hành pháp, khu vực mà lợi ích nhóm dễ hoành hành hơn các khu vực khác.
“Để mình Chính phủ làm là không ổn, nên trao nhiệm vụ chỉ đạo giám sát điều phối cho Quốc hội, tái cơ cấu nền kinh tế là việc đặc biệt, nên Quốc hội nên lập ra một ủy ban đặc biệt để thực hiện”, ông Hồ đề nghị.
Bày tỏ băn khoăn là “có thể ý kiến của tôi không đúng”, song vị chuyên gia cao niên tại diễn đàn nhấn mạnh rằng đây là nguyện vọng thiết tha, và ông đã suy nghĩ nhiều tháng nay.
Khác quan điểm của ông Lưu Bích Hồ, bà Phạm Chi Lan cho rằng phải đúng chức năng, còn không làm được thì “ép” phải làm, chứ không thể làm thay được.
Nhắc lại sự lãng phí thời gian được đại biểu Trần Du Lịch nhấn mạnh khi nói về quá trình 5 năm từ khi bàn thảo đến khi ra được đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế, bà Lan nhận xét, trong thời gian này, nhiều vấn đề của nền kinh tế đã nghiêm trọng hơn rất nhiều.
Cụ thể, không phải chỉ mấy trăm nghìn doanh nghiệp “chết” mà cả cộng đồng doanh nghiệp yếu đi, doanh nghiệp nhà nước cũng chao đảo khi mà trước đây đang tập trung vào ngành nghề cốt lõi, sau đó đầu tư tràn lan, rồi 4 năm sau lại quay về... cốt lõi.
Đặc biệt là, chính trong thời gian bỏ lỡ cơ hội tái cơ cấu nền kinh tế đó, các nhóm lợi ích đã bùng lên và trở thành gánh nặng cho nền kinh tế. Thế lực của các nhóm lợi ích đã trở nên mạnh mẽ, không phải chỉ ở riêng khu vực doanh nghiệp nhà nước mà khu vực nào cũng có, và là lực cản rất lớn cho tái cơ cấu, vị nữ chuyên gia phát biểu.
Bên cạnh một cái mất là năng lực thể chế bị bào mòn đi nhiều, bà Lan cho rằng mất mát lớn nữa chính là sự hao tổn niềm tin. Không chỉ là niềm tin của xã hội với nhà nước, mà còn giữa con người với con người với nhau cũng lớn không kém, và từ đó thì công cuộc tái cơ cấu cũng không dễ đạt được khi phát động.
Cũng lường đến sự tất yếu phải trả giá trước mắt cho quá trình thực hiện đề án tái cơ cấu, song theo suy xét của bà thì “trả giá lớn nhất sẽ là nhóm lợi ích còn được thì là số đông người dân”. Bởi vậy, không để mất thêm thời gian nữa, vì càng để mất mát sẽ lớn hơn.
Tán thành quan điểm của các chuyên gia nước ngoài về việc đẩy mạnh vai trò của Quốc hội trong tiến trình tái cơ cấu nền kinh tế, nữ chuyên gia nói bà thiết tha mong Quốc hội chủ động tối đa trong việc cải cách thể chế. Đồng thời, nên đề nghị Chính phủ có chương trình hành động cụ thể, chọn một số nội dung quan trọng yêu cầu Chính phủ phải làm cho bằng được.
Bà Lan cũng quan ngại có thể xảy ra việc lợi dụng tái cơ cấu để thu vén cho lợi ích cá nhân, và đề nghị Quốc hội cần giám sát thật chặt chẽ.
Thêm một lần đứng dậy, ông Cao Sỹ Kiêm nhấn lại rằng đề nghị làm lại đề án tái cơ cấu kinh tế của ông được căn cứ vào chính các ý kiến tại hội thảo, song “nói thế cho khí thế, chứ biết rằng chả ai đồng ý làm lại”.
Tuy nhiên, vị chuyên gia này cho rằng dù có thể không làm lại, nhưng cũng không thể đơn giản là cứ thế mà làm. Đề nghị được ông Kiêm đưa ra là chuyên gia Trương Đình Tuyển cần phân tích những điểm nào chưa đạt yêu cầu, và Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng có thể đề nghị Chính phủ giải trình lại những vấn đề chưa rõ trước khi triển khai.
http://vneconomy.vn/20130406012457987p0c9920/tai-co-cau-kinh-te-nhom-loi-ich-la-luc-can-rat-lon.htm
“Đề án tái cơ cấu kinh tế nên được làm lại”
Đề án tổng thể tái cơ cấu nền kinh tế vừa được phê duyệt đã nhận được đề nghị làm lại...
Nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sỹ Kiêm,
Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội.
"Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế nên được làm lại", nguyên Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Cao Sỹ Kiêm, Ủy viên Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đưa ra đề nghị trong sự ngỡ ngàng của khá nhiều vị đại biểu tham dự Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân 2013 tại Nha Trang, ngày 5/4.Ngỡ ngàng, bởi đây là đề án mới được phê duyệt vào ngày 19/2/2013 vừa qua, sau rất nhiều lần được các đại biểu Quốc hội “đòi nợ”.Nhìn chủ đề "Tái cơ cấu nền kinh tế - một năm nhìn lại" của diễn đàn, TS. Trần Du Lịch, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội Tp.HCM Trần Du Lịch cho rằng chính xác là 5 năm nhìn lại.
Bởi theo ông, ngay từ giữa năm 2008, tại kỳ họp thứ 3 của Quốc hội khóa 12 ông đã cùng nhiều đại biểu đề nghị phải tiến hành tái cơ cấu nền kinh tế. Song phải mất đến gần 5 năm đến nay mới có được bản đề án mà nhiều diễn giả đã chê "tơi tả".
Sáng 5/4, ngay buổi đầu tiên của diễn đàn, bước vào vị trí trình bày tham luận "Tái cơ cấu nền kinh tế - một năm nhìn lại", TS Nguyễn Đình Cung, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế Trung ương nói ngay, ông được “giao nhiệm vụ nhẹ nhàng”, vì đề tài này không có gì để nói cả.
Và chưa tập trung vào giải quyết vấn đề căn bản, chưa có những cải cách đáng kể, thực sự... là những nhận xét được ông dành cho các công việc đã làm để tái cơ cấu kinh tế.
Trước và sau trình bày của ông Cung, nhiều vị diễn giả khác cũng đã có những tiếp cận đa chiều về công việc được coi là hệ trọng này.
Để nói về quy trình ngược của tái cơ cấu nền kinh tế, TS. Nguyễn Hồng Sơn, Hiệu trưởng Đại học Kinh tế (Đại học Quốc gia Hà Nội) nhắc đến câu chuyện “sinh con rồi mới sinh cha, sinh cháu giữ nhà rồi mới sinh ông”, khi các đề án thành phần về tái cơ cấu đầu tư công, ngân hàng và doanh nghiệp nhà nước lại ra đời trước đề án tổng thể.
Phê đề án tái cơ cấu các tổ chức tín dụng gần như là một văn bản định hướng, nguyên Bộ trưởng Bộ Thương mại Trương Đình Tuyển kể trước hội trường, một lần ông có hỏi Thủ tướng là kết quả sát nhập mấy tổ chức tín dụng thế nào, thì Thủ tướng không nói tốt cũng không nói xấu.
Sau khá nhiều phân tích về những bất cập của các vấn đề đã được triển khai, vị chuyên gia này làm cử tọa bật cười bằng câu kết “nếu như tiếp tục làm theo văn bản, đề án đã có thì sẽ không có kết quả”.
Đồng tình với nhiều nhận định của các diễn giả Việt Nam, ba vị đại diện của Ngân hàng Thế giới, Ngân hàng Phát triển Châu Á và Quỹ Tiền tệ Quốc tế tại Việt Nam cũng đều cho rằng, đã đến lúc nên có cách nhìn mới mẻ và hành động mạnh mẽ hơn trong tái cơ cấu nền kinh tế.
Đặt câu hỏi về vai trò của Quốc hội, bà Victoria Kwakwa, Giám đốc Quốc gia Ngân hàng Thế giới tại Việt Nam cho rằng các vị đại biểu Quốc hội cần có sự can thiệp giống như chất xúc tác vào quá trình tái cơ cấu nền kinh tế.
Cho hay là càng nghe càng thấy có lý, dù các tham luận đều toát lên ý là quá trình tái cơ cấu đến nay chưa được kết quả gì, song ông Cao Sỹ Kiêm tỏ rõ sự phân vân. “Anh Tuyển từng tham mưu trực tiếp nhất cho Thủ tướng cũng nói là chưa được, khiến tôi nghe rất hoang mang”.
"Đề án tổng thể tái cơ cấu kinh tế nên được làm lại", ông Kiêm kiến nghị và nói thêm, "lúc ăn sáng có hỏi anh Tuyển là liệu có làm lại được đề án không thì anh Tuyển bảo được, sửa được".
Không tán thành việc viết lại ngay lập tức đề án tái cơ cấu, vì đã viết nhiều lần từ 2007 đến nay rồi, chuyên gia Võ Đại Lược cho rằng việc cần làm ngay là đổi mới tư duy ở cấp cao. “Tình hình hiện nay thì đồng ý là xấu nhưng mà tại ai? Không phải tại dân”, ông Lược nêu chính kiến.
Vị chuyên gia này cũng nêu ra một khái niệm mới như là căn nguyên cơ bản nhất của sự ì ạch trong quá trình tái cơ cấu nền kinh tế, đó chính là "tồn kho thể chế", khi có quá nhiều thể chế lạc hậu không được sửa.
Một cái rất cần sửa, theo ông Lược là ngân hàng trung ương phải độc lập, không phụ thuộc vào chính phủ. “Không nước nào theo mô hình đó mà lạm phát cao cả. Còn ở ta thì ông Chính phủ thiếu tiền bắt in thì làm sao mà chả bất ổn. Ta có rất nhiều thể chế cần cải cách, không nên thổi to cái đặc thù của Việt Nam để bóp méo các thể chế tiên tiến, vấn đề lớn nhất của quốc gia là tiến bộ và phát triển”, ông Lược nhấn mạnh.
Một nguyên nhân nữa, theo ông Lược là thiếu nhân tài trong bộ máy nhà nước. "Với chế độ tiền lương mà rất cả mọi người đều hiểu là không sống được mà vẫn sống đàng hoàng thì đương nhiên là có vấn đề", ông Lược nhấn mạnh.
Cuối cùng, vị chuyên gia này kết luận, nếu không đổi mới thể chế thì rất có thể bên ngoài sẽ coi Việt Nam là nước không muốn phát triển chứ không phải đang phát triển.
VnEconomy sẽ tiếp tục cập nhật những vấn đề đáng chú ý từ Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân 2013.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét