Thứ Hai, 8 tháng 4, 2013

Bất thường trong thống kê kinh tế Việt Nam

Thống kê xã hội, môi trường còn bất thường khủng khiếp hơn nhiều.
Bất thường trong thống kê kinh tế Việt Nam
Các chuyên gia cho rằng nếu cứ "nặn" số liệu cho đẹp, nhà điều hành không thể biết thể trạng kinh tế đang ốm tới đâu và sẽ không thể cứu chữa khi bệnh trở nên di căn, bộc lộ ra ngoài.
Tại Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân, chuyên gia kinh tế Bùi Trinh dẫn lại công thức tính GDP dựa trên tổng mức tiêu dùng cộng với đầu tư, xuất khẩu và trừ đi nhập khẩu. Theo công thức này, việc tính toán để cho ra con số GDP quý I ở mức 4,89% không thuyết phục. Dư nợ tín dụng 3 tháng tăng không đáng kể 0,03% nhưng đầu tư của khu vực ngoài Nhà nước lại tăng tới 11%. Sự bất hợp lý thể hiện ở chỗ tăng trưởng tín dụng gần như dậm chân tại chỗ mà dòng vốn chảy vào doanh nghiệp lại gấp nhiều lần.
“Doanh nghiệp lấy vốn ở đâu trong phần lớn doanh nghiệp đều lệ thuộc vào vốn ngân hàng”, ông Trinh băn khoăn.
Các chuyên gia cho rằng số liệu thống kê GDP không thuyết phục. Ảnh: AFP
Một nghịch lý nữa là xuất khẩu được công bố tăng 19,7%, nếu loại trừ yếu tố giá sẽ tăng tới 25%, tức giá xuất khẩu đã giảm khoảng 5%. Nhưng thực tế chỉ số giá tiêu dùng (CPI) bình quân quý I năm nay so với cùng kỳ tăng 6,9%. Nếu số liệu đúng, điều này có nghĩa giá bán cho các nước giảm 5% còn mức giá bán cho tiêu dùng trong nước lại tăng cao. Đây là bất hợp lý thứ 2 trong thông số GDP. Chưa kể, giá so sánh với hiện nay lấy giá cơ sở của năm 2010 nên số liệu khó phản ánh chính xác thực trạng hiện tại.
Ông Trinh đặt câu hỏi: “Liệu có cần theo đuổi mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu đến mức phải bán cho thế giới với giá rẻ, còn người dân lại chịu giá đắt”.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh cũng thắc mắc, mọi năm, tăng trưởng tín dụng khoảng 30%, GDP mới tăng 6%, Nay tăng trưởng tín dụng quá bé nhỏ chưa tới 1% mà tăng trưởng GDP vẫn gần 5% là điều khó hiểu và các chuyên gia cũng chẳng thể lý giải.

“Chẳng lẽ Việt Nam không cần cung ứng tín dụng vẫn có thể tăng trưởng”, ông Doanh hoài nghi.

Theo ông, chuyện số liệu thống kê không chính xác vốn tồn tại nhiều năm nay, nhưng trong tình hình khó khăn hiện nay, nó sẽ ngăn cản nỗ lực phục hồi kinh tế. Không có số liệu chính xác, nhà điều hành không biết con bệnh đang ốm tới cấp độ nào, nên rất khó kê toa, tới khi chỗ nào cũng “đau” thì muốn cứu cũng quá muộn.

Số liệu thất nghiệp năm 2012 thấp nhất nhiều năm qua cũng khiến ông Doanh đặt dấu hỏi. Trong 2 năm 2011, 2012, cả nước có hơn 100.000 đơn vị đóng cửa, cao hơn hẳn các năm trước nhưng tỷ lệ thất nghiệp chỉ 2,2%, ít nhất trong nhiều năm. Quý I có thêm 15.000 công ty phá sản. Thực tế, những lao động này họ đã đi đâu, trong khi số doanh nghiệp lập mới không bao nhiêu. Nguyên nhân có thể do nhiều doanh nghiệp không làm thủ tục giải thể và báo cáo cơ quan chức năng. Một mặt họ đang nợ đầm đìa nên không dám tuyên bố đóng cửa để tránh chuyện bị xiết nợ. Mặt khác, họ cũng cần thu hồi nợ đọng nên “án binh bất động”, không sản xuất cũng chẳng tuyên bố chấm dứt. Thế nhưng, không có báo cáo này đề cập tới chuyện này. Số doanh nghiệp đóng cửa, giảm sản xuất có thể còn cao gấp nhiều lần công bố chính thức.

Ông Doanh cho rằng, số liệu công bố nếu không chính xác sẽ chẳng giúp ích cho ai, có chăng chỉ để các cấp, ngành khen lẫn nhau. Chính việc dựa trên những con số “ảo tưởng” nên các quyết định can thiệp thường đưa rất muộn, không phản ánh tính cấp bách của thực tiễn. Ông lấy ví dụ: tình hình bết bát của Vinashin vốn đã có từ lâu nhưng nhiều lần thanh tra, kiểm soát vẫn không phát hiện. Nhiều vị đặt mục tiêu đưa Tập đoàn này thoát khỏi thua lỗ kể từ 2013, nhưng đến nay ai cũng nhận thấy điều này hoàn toàn không thể.

Lãnh đạo một doanh nghiệp có mặt ở Diễn đàn Kinh tế Mùa xuân cũng khẳng định ông luôn hoài nghi về các con số, bởi nó đa phần là những báo cáo mang tính hình thức, kiểu làm cho có mà các cấp “nặn” cho đẹp. “Rõ ràng thông điệp tăng trưởng quý I tốt hơn cùng kỳ và lạm phát thấp nghe qua có vẻ khả quan, nhưng phân tích kỹ có quá nhiều điểm nghi hoặc trong đó”, ông nhận xét. Khi các chỉ báo không đúng, những phân tích, kiến nghị cũng chỉ “nghe cho vui” và vô hình chung chẳng tháo gỡ gì khó khăn cho doanh nghiệp mà chỉ khiến tình hình trầm trọng thêm.

“Doanh nghiệp không chỉ đối phó với chuyện chính sách vĩ mô không ổn định, thay đổi liên tục, mà còn thiếu niềm tin vào các số liệu công bố sẽ khiến tình trạng giảm sút niềm tin trong giới kinh doanh ngày càng trầm trọng”, ông nói.

Theo PGS.TS Trần Đình Thiên, số liệu nhiều khi khác nhau “một trời một vực” đến mức gây sửng sốt và đáng kinh ngạc giữa các địa phương, bộ ngành, dẫn tới chuyện tốc độ tăng GDP của cả nước chỉ bằng hai phần ba mức tăng trưởng của các địa phương do tỉnh thống kê.

Số liệu về nợ xấu và tồn kho bất động sản cũng chẳng đáng tin cậy nên không thể xây dựng chiến lược đúng để giải quyết vấn đề hay xác định nền kinh tế cần bao nhiêu vốn và phải mất bao nhiêu thời gian để giải quyết triệt để. Trong trường hợp này, việc dựa vào những con số không chuẩn để xử lý vấn đề luôn luôn chứa đựng rủi ro và nguy cơ rất lớn cho quá trình phục hồi.

“Có sơ sở để khẳng định rằng chính nền kinh tế nước ta đang rơi đúng vào tình thế đó. Điều đáng tiếc là cho đến giờ này, khi tình hình đã thực sự là khẩn cấp, dường như vẫn chưa có một nỗ lực nào nghiêm túc, bài bản để giải quyết vấn đề này”, ông Thiên nhận định.

Với các con số việc làm mới được tạo ra, theo ông Thiên, bất kể năm khó khăn hay thuận lợi, đều đại thể như nhau, gần tương đương với số lao động mới gia nhập vào lực lượng lao động của đất nước. Cách xử lý vấn đề mang tính hình thức như vậy vừa không tạo được niềm tin vào hệ thống thông tin và thống kê phát triển, vừa gây ra những ảo tưởng thành tích lúc nào cũng “hồng hào” của nền kinh tế.

Mối tương quan giữa số liệu tăng trưởng tín dụng với tốc độ tăng GDP hiện tại cũng gây ra những điểm nghi vấn tương tự. Theo ông Thiên, trong một nền kinh tế mà tăng trưởng GDP phụ thuộc quyết định vào lượng vốn đầu tư, điểm lạ lùng của mấy năm gần đây là trong khi hầu như không có bất cứ sự cải thiện nào ở các chỉ tiêu hiệu quả. Việc sụt giảm rất mạnh mức tăng trưởng tín dụng hầu như không ảnh hưởng gì lắm đến tốc độ tăng trưởng GDP.
Bạch Hường

http://vnexpress.net/gl/kinh-doanh/vi-mo/2013/04/bat-thuong-trong-thong-ke-kinh-te-viet-nam/

Em tạm thống kê xem có đúng ko nhé :
1 Giáo dục
-Thức đêm đi xin học cho con..............
-Chạy trường, chạy lớp, chạy điểm....
2.Y tế
-Phong bì....
-Bệnh nhân nằm chung giường..... nằm ngoài hành lang, gậm giường........
3.Văn hóa
-Đại sứ du lịch chuyên đi khoe đồ.......tiền tỉ.
4.Kinh tế
-Lợi ích nhóm......
5.Giao thông
-Hàng năm tiễn đưa khoảng 10k "chiến sĩ" lên thiên đàng, 20k "chiến sĩ" vào bệnh viện.................
   
tôi cũng có tí xíu (nho nhỏ) nghiên cứu và phán đoán trong thời gian gần đây thì nhận thấy kinh tế đang khó khăn hơn nếu ko nói là quá khó so với năm rồi. và tình hình kinh tế của VN còn rất khó vậy mà thống kê cứ là tăng trưởng, hạn chế cài này cái kia...
   
Bài viết rất chính xác. Tôi cũng xin bổ sung thêm vài ý:
Số liệu thống kê của tỉnh nào cũng cao hơn bình quân của cả nước.
Số liệu thống kê của quốc gia thì không dám so sánh với những nước lân cận hoặc nước có nền kinh tế tương đương.
Chuyện bình thường ở phố Huyện vì xưa nay chúng ta vẫn có thói quen "mẹ hát con khen, ai chen vào được". Các tổ chức quốc tế cũng đánh giá nợ xấu, tồn kho của ta cao ngất ngưỡng; thế mà trong nước vẫn cứ khen thưởng với nhau, thực chẳng hiểu tự sướng với điều gì.
Các cơ quan quản lý ở nước ta làm báo cáo thì nhiều, nhưng số liệu thì thiếu chính xác. Điều này do một phần người làm thống kê báo cáo thiếu trình độ chuyên môn, phần nữa là do lãnh đạo của họ muốn các số liệu báo cáo đó nằm trong một "giới hạn" nhất định vì họ sợ trách nhiệm. Mặt khác, cơ quan quản lý cấp trên lại lấy số liệu báo cáo của cơ quan cấp dưới nên cứ qua mỗi cấp số liệu lại được làm "mới" theo mỗi kiểu. Hầu như tất cả các con số của các cơ quan bộ ngành báo cáo đều không đáng tin cậy.    
Có 2 vấn đề đặt ra:
1 là thiếu năng lực, phương pháp lấy số liệu không phù hợp. chưa bao trùm tất cả vấn đề
2 là bưng bít thông tin, cái này vô cùng nguy hiểm
Hình như xã hội không nhận thức rõ vai trò của công tác thống kê nên dẫn đến việc xem nhẹ, coi thường vai trò của thống kê.
Như trường hợp của chúng tôi, khi còn là sinh viên ngành thống kê , khi xin đi thực tập tại cơ quan thống kê TP, chúng tôi đã nhận được cái lắc đầu của vị trưởng phòng tổ chức : ở đây không nhận SV thực tập. Điều này đồng nghĩa với việc đóng cửa tương lai việc làm chuyên ngành của các SV chúng tôi. Sau này, khi đi đến các doanh nghiệp để xin việc, các lãnh đạo doanh nghiệp hỏi tôi" thống kê là nói về những con số hả? và từ chối thẳng, hoặc hỏi ngược tôi " nếu vào làm em sẽ làm ở bộ phận nào của Công ty chúng tôi?". Và thực tại, hầu hết các bạn của tôi không ai làm đúng chuyên ngành thống kê cả. Một số mở doanh nghiệp kinh doanh, một số làm nhân viên hoặc tiếp tục học thêm chuyên ngành khác để tồn tại.
Tôi hy vọng, chính phủ nên quan tâm nhiều hơn đến vai trò của thống kê, đầu tư công nghệ, đầu tư cho nhân lực thống kê và đặc biệt cần quy định rõ vai trò, cũng như trình độ chuyên môn của cán bộ, nhân sự làm công tác thống kê trong tất cả các ngành, đơn vị kinh tế có sử dụng công cụ thống kê.    
Rõ ràng số liệu thông kê kinh tế là có vấn đề. Nhân đây tôi cũng nêu thắc mắc: Không hiểu tại sao các tỉnh-thành đều báo cáo tăng trưởng kinh tế 2012 đều cao hơn 8%/năm, cá biệt còn có địa phương tăng trưởng 12-15%. như vậy tăng trưởng chung của cả nước chí ít cũng phải đạt 8-9%/năm, vậy mà chúng ta công bố GDP 2012 của cả nước đạt 5,7%...Chúng ta khiêm tốn quá.    
Đến bao giờ mà ta không còn thấy so sánh hiện nay với năm 1945, 19... thì nước ta mới khá được. Phải dám so sánh với các nước cùng hoàn cảnh như mình, mà giờ họ ra sao. Chứ đến giờ vẫn cứ tự ru ngủ ta thì chán lắm rồi.
lương nhà nước trả thấp thì làm cho xong thôi, làm đúng thì có khi lại bị ghét, làm qua loa lại có số đẹp. cùng là cán bộ, công chức nhà nước thì không hiểu sao chuyên viên ngân hàng nhà nước chẳng làm gì lại được nhân hệ số 3, còn các ngành khác thì dù làm nhiều làm ít lương cũng thế, thế thì làm vừa đủ thôi.    
Lương bổng,khen thưởng cao ngất ngưởng báo cáo lỗ coi sao được.
Tôi đồng tình với các nhận định của chuyên gia; chỉ làm đẹp lòng và tự khen lẫn nhau như thế này thì khó thoát khỏi căn bệnh di căn này; cần có 1 cơ quan thẩm định lại số liệu và công bố rộng như vậy lần sau chất lượng thông tin sẽ khá hơn.
Hèn chi tôi làm báo cáo cho sếp (người nước ngoài) ổng khuyên tôi đừng dùng số liệu của các nguồn trong nước mà nên dùng nguồn của tổ chức quốc tế sẽ chính xác hơn. Nhưng mà tôi thấy số liệu trong nước quá chênh lệch với nguồn nước ngoài nên cứ đắn đo không biết nguồn nào tin tưởng hơn.    
Toàn con số ảo thôi, số làm đẹp báo cáo mà.
Nếu ai đã học qua Thống Kê thì đều biết rằng các số liệu thống kê ở VN và cả những nước đang phát triển đều có độ tin cậy rất thấp.

Không có nhận xét nào:

Đăng nhận xét