BS Hồ Hải: Viết blog hơn 3 năm, hôm nay mới có một bạn trẻ xung phong dịch
bài để mang thông tin đến cộng đồng. Tôi xin thay mặt bạn đọc blog này
cảm ơn TRANG LA, người đã dịch bài viết rất có giá trị này.
Bài viết gốc: 10 reasons countries fall apart.
Bài viết của hai tác giả, DARON
ACEMOGLU một giáo sự về kinh tế của MIT và
JAMES A. ROBINSON một giáo sư về chính phủ của Harvard trên trang Chính sách Ngoại giao cũa Hoa Kỳ.
Các nhà nước không thể sụp đổ chỉ
trong một đêm. Mà nguyên nhân tan rã nằm ở các tổ chức chính trị của chúng.
Một số quốc gia tan rã một cách
nghiêm trọng, do sự sụp đổ hoàn toàn của mọi cơ quan nhà nước, như
trường hợp
của A Phú Hãn sau khi Liên Xô rút lui, với vụTổng thống Mohammad
Najibullah(1) bị treo cổ ở cột đèn, hay như cuộc nội chiến kéo dài cả
thập kỷ
ở Siera Leone, nơi mà chính phủ hoàn toàn không tồn tại.
Tuy nhiên, đối với phần lớn các
đất nước đã sụp đổ, quá trình này không diễn ra ào ạt mà âm ỷ. Không phải bằng
thảm họa chiến tranh và bạo lực, mà chúng sụp đổ bởi không còn có thể tăng
trưởng bằng cách lợi dụng tiềm năng to lớn của xã hội, đẩy người dân vào cuộc
đời nghèo túng. Sự lụn bại một cách chậm chạp và thê thảm này khiến nhiều nước
ở vùng cận sa mạc Sahara ở châu Phi, châu Á và châu Mỹ Latinh có mức sống thấp
hơn rất nhiều so với các nước phương Tây.